Inleiding tot cursusboek
'Tantra voor twee'
Tantra wordt vaak geassocieerd met oosterse religie, ongeremde seks en de standjes van de Kama Sutra. Is het vrije liefde, een overblijfsel van ’love, peace and drugs’ van de jaren ’60, of een sekstherapie uit de New Age-keuken? Is het misschien meer Amerikaanse Westkust dan Oosters? In zekere zin is het allemaal waar ... en dus ook niet. Wat is dus Tantra?
Het woord Tantra komt uit het Sanskriet, de heilige taal van het Hindoeïsme. Algemeen wordt echter aangenomen dat Tantra voortkomt uit voorhindoeïstische natuurreligies in India en China (Taoïsme) die meer proseksueel ingesteld waren. Het woord Tantra is afgeleid van tan, wat zoveel betekent als ’uitbreiden, vergroten, verspreiden, voortgaan, weven, naar voren brengen, uiten, laten zien’. Tantra wordt wel vertaald als ’kosmisch weefsel’, bestaande uit verschillende energieën. Het hele universum wordt voorgesteld als bestaande uit energieën en stadia van bewustzijn die altijd en in alles aanwezig zijn. Wij maken, net als alle leven, elke materie en elk soort energie en net als onze voorouders, deel uit van deze kosmische energie, die ook wel universele liefde wordt genoemd. We kunnen deze bron in onszelf (meer) activeren door de ’aardse’ liefde met de juiste intenties te bedrijven. Gangbare populaire definities van Tantra vermelden begrippen als spiritueel, mystiek, kosmisch, holistisch. Een wetenschappelijke definitie van Tantra zou als kunnen luiden: Een mystieke leer, meestal ontwikkeld in de vorm van dialogen door een kosmisch paar, god en godin, Shiva en Shakti, of mannelijke en vrouwelijk Tantrika (Tantra-adepten). De schriftelijke vastlegging van deze meer dan tweeduizend jaar oude dialogen werd bekend als Tantra’s. De Tantra’s bevatten duizenden jaren ervaringen, kennis, inzichten en technieken van vrouwelijke en mannelijke Tantrabeoefenaren. Deze teksten zijn echter voor 21ste eeuwse westerlingen moeilijk te begrijpen omdat zij uit een geheel andere cultuur komen en omdat zij zijn geformuleerd als een geheime leer. Voor die geheimhouding zijn meerdere redenen. Ten eerste heeft Tantra heeft zich altijd moeten handhaven in een seksvijandige omgeving, de hindoeïstische of boeddhistische cultuur. Op de tweede plaats wilde men mensen die niet geschikt zijn voor de bevrijdende werking van Tantra beschermen tegen de destructieve emoties die van seksualiteit kunnen uitgaan en van misbruik van de krachtige seksuele technieken voor zelfgerichte doeleinden, zoals het afhankelijk maken van de ander. Om die redenen bevatten de Tantra’s meerdere betekenislagen, die door pas dan door een leermeester (Goeroe) stuk voor stuk onthuld worden aan zijn of haar leerling wanneer hij of zij in voldoende gevorderd is. Er zijn diverse historische lijnen van goeroes (’lineages’) die deze toelichtingen tot op heden mondeling hebben doorgegeven.
By John Smith posted July 30, 2015
De missie van Tantra is dat we echtere, meer complete mensen worden door de ons eigen sensuele spiritualiteit te erkennen en te stimuleren. Het middel daarvoor is het bereiken van extase. In een extatische toestand stroomt de levensenergie optimaal door de zeven energiecentra (chakra’s) van het lichaam en hebben we optimaal contact met de kosmische energie. Vanwege het energetische evenwicht dat daardoor ontstaat, komen zowel lichaam als psyche beter in balans, waardoor we een hogere staat van bewustzijn kunnen bereiken. Extase heeft dus een helende werking. We ontdekken verborgen, onderdrukte delen van onszelf. Met Tantra kan iemand maximaal van het leven genieten door zelf opgelegde of cultureel bepaalde beperkingen, zoals schuld of schaamte, te doorbreken. Nog anders gezegd: wij zijn allen voortgekomen uit het pure geluk van de seksuele vereniging van een man en een vrouw. Bewust of onbewust zijn we ons hele leven op zoek naar het terugvinden van die energie. Helaas worden wij daarvan afgehouden door het najagen van een orgasme, zonder ooit de toestand van gelukzaligheid die daarachter ligt te bereiken.
In de 8ste tot de 12de eeuw (Pala-periode) was het Tantrisch Boeddhisme in India en ver daarbuiten een belangrijke beweging. Het kwam op als een protestbeweging, buiten de machtige Boeddhistische kloosters, en werd meer door leken gedragen dan door monniken en nonnen. De Tantrabeweging streefde naar een meer wereldse toepassing van de aloude zelfbeheersing, dus ook in de familie, het dorp, de markt, op de crematieplaats. Tantra liet verlangen, passie en extase deel laten uitmaken van de religie. De Tantrika’s wilden zich in het leven storten in plaats van ervoor te vluchten. Deze ideeën kregen grote populaire aanhang en wonnen ook de kloosteruniversiteiten voor zich. Zwervende Tantrika’s droegen het nieuwe geloof uit tot ver buiten de grenzen van India. En eeuwenoude religieuze praktijken van het platteland, uit het Indiase oerwoud en de grensgebieden werden geïmporteerd in de Boeddhistische Tantra.
Het Tantrisch Boeddhisme zette zich sterk af tegen een aantal gangbare opvattingen. Met name het idee van de noodzaak van verlichting door wedergeboorte wordt afgewezen. Verlichting binnen je huidige leven is mogelijk door extatische seksuele vereniging. Daarom wordt ook het celibatair (zonder seksuele partner) leven in de kloosters als weg naar verlichting afgewezen. Het kastesysteem en de ondergeschikte positie van vrouwen in de Indiase samenleving worden afgewezen. Tantrika’s geven er de voorkeur aan om hun maatschappelijke positie te verliezen om Tantra te kunnen beoefenen met een mannelijke of vrouwelijke partner uit een lagere kaste. Edellieden geven hun maatschappelijke positie op en beoefenen een eenvoudig beroep om hun hoogmoed te verliezen. Vrouwen zijn gelijkwaardig en worden zelfs voorgesteld als belichaming van vrouwelijke Boeddha’s die door de mannelijke Tantrika’s seksueel vereerd dienen te worden. Alcohol en diverse soorten vlees zijn niet langer taboe. Allerlei andere verboden uit het Hindoeïsme en Boeddhisme, gelden niet meer. Regelmatig moeten Tantraparen zich dan ook tegen de volkswoede beschermen door het vertonen van toverkunsten, zoals door de lucht vliegen of over water lopen, die hun steun door de goden bewijzen. Tantrabeoefenaren wisselen hun kennis en ervaring uit in Tantrakringen, die soms bestaan uit alleen maar Dakini’s (vrouwelijke Tantrika), of waarin vrouwen in ieder geval een dominante positie innemen. Tantrakringen komen vaak ver weg van de beschaafde wereld bijeen (in de wildernis, op crematiegronden, of nu nog incidenteel in de steppen van Mongolië) om te drinken, te eten, ceremonieën op te voeren, elkaar alle logica tartende gedichten voor te dragen, en soms om seksuele orgieën te hebben. De manier waarop volgens de Tantrageschriften beroemde yoga’s en yogini’s elkaar gevonden hebben, heeft ook zeer weinig te maken met de westers romantisch-monogame benadering die wij ’liefde’ noemen: het gaat naast ervaring in Tantra-beoefening vooral om bepaalde karaktereigenschappen, zoals deze blijken uit bijvoorbeeld een zeer geconcentreerd en elegant gedrag in de alledaagse arbeid, of het vermogen om door een belediging iemand’s ik-gerichtheid door te prikken.
Tibet heeft door zijn unieke geografische ligging, hoog in het Himalaya-gebergte, tussen China en India, altijd gefungeerd als doorgeefluik tussen beide landen. Omdat Tibet in technologisch-maatschappelijk opzicht een ’primitievere’ cultuur kent dan de omringende landen, heeft het de proseksuele cultuurelementen beter kunnen handhaven en kon het deze inpassen in de typisch Tibetaanse vorm die het Boeddhisme, hier aannam: het Lamaïsme. Vele boeddhistische Tantrabronnen zijn dan ook Tibetaans. De Lamaïstische kloosterordes die de Tantra’s bewaard hebben, zijn streng patriarchaal en hiërarchisch georganiseerd. Het celibaat (levenslang geen partner hebben) en de daarmee samenhangende seksuele onthouding zijn in strijd met de eerste boeddhistische Tantra’s. Toch hebben in Tibet de proseksuele kern en de houding van gelijkwaardigheid tussen man en vrouw telkens weer de kop kunnen opsteken.
In de 19de en 20ste eeuw heeft Tantra in India en Tibet verschillende vormen aangenomen. In het hindoeïstische Zuid-India, waar vrouwen een lage maatschappelijke positie innemen, is Tantra ontaard tot een soort van tempelprostitutie. In Tibet heeft het Lamaïsme zich kunnen handhaven tot de Chinese ’communistische’ invasie, daarna in Nepal. Jonge mannen die voorbestemd waren om het klooster in te gaan kregen vanaf de leeftijd van ongeveer 17 jaar twee jaar les in Tantraseks door een vrouwelijke leermeester.
bron illustratie: www.sabedoria.hpg.com
Meestal was deze vrouw zo’n jaar of dertig of veertig. Haar belangrijkste taak was om de jonge mannen te leren om zich geleidelijk af te wenden van echte fysieke seks en zich in plaats daarvan te richten op spirituele seks. Meditatie verving de werkelijke geslachtsdaad, met hetzelfde resultaat van ’verlichting’. Tibetreizigers uit die tijd berichtten dat deze jonge mannen geïsoleerd als kluizenaars in grotten leefden en twee keer daags van voedsel werden voorzien. Hun lerares kwam hen regelmatig opzoeken. In haar afwezigheid dienden ze te mediteren op seksuele vereniging met haar. Uiteindelijk slaagden zij er steeds vaker in om tot een teruggetrokken orgastische ontlading te komen zonder dat de vrouw daadwerkelijk aanwezig was. Deze jongelingen werden gezien als Bodhisatvas (soort heiligen), waarvan de Shakti, de vrouwelijke metgezel, van een echte vrouw teruggebracht was tot de geheiligde herinnering aan haar, tulpa genaamd. De sculptuur op deze pagina laat een nog seksueel positief beeld zien van het aloude godenpaar, waar de vrouwelijke Shakti nog niet verkleind is tot een onbelangrijk detail.
bron tekst: www.tantraworks.com
Tegen de achtergrond van het Tantrisch Boeddhisme is het te begrijpen dat Tantra vaak niet zozeer als religie, leer of systeem wordt omschreven maar als weg of pad. Het is een methode om je zintuigen open te stellen, te ontwikkelen en te verfijnen. Deze technieken maken deel uit van de Tantrische Yoga, een spirituele zelfbeheersing die werkt met seksuele energie. Oefeningen die het gevoel stimuleren, richten de aandacht op al de gewaarwordingen die concreet voor je beschikbaar zijn in het hier en nu. De oefeningen worden alleen of in seksuele vereniging met een vaste partner (mannelijke of vrouwelijke goeroe) uitgevoerd. Daarbij wordt gewerkt met de chakra’s, de zeven energiecentra in je lichaam. Deze technieken helpen je in het begin om de belemmeringen in je geest, je lichaam, je verleden op te ruimen die je afsnijden van je ervaring en van het vermogen om lief te hebben. Je bewegingsruimte wordt vaak beperkt door ideeën over hoe je bent en wat je moet zijn. Maar uiteindelijk is de techniek die je toepast spontaniteit. Tantra wordt daarom ook niet alleen beoefend met yoga en massage. Hulpmiddelen zijn ook dans, spel, vechtsport, meditatie, verhaaltjes, grappen, liedjes, en het mediteren bij mandala’s en schilderijen.
In de afgelopen dertig jaren is er een verwesterde versie van Tantra ontstaan. Naast de tradioneel-oosterse methode van overdracht via een goeroe die deel uitmaakt van een historische school (lineage), zijn er talloze westerse leraren, scholen, cursusinstituten, enzovoort. Osho (voorheen Bhagwan) hoort ook in dit straatje. De meningen over de kwaliteit van dit alles lopen net zo sterk uiteen als over die van de ’lineages’. De verwesterde Tantra bevat ook Reichiaans lichaamswerk, innerlijke kind oefeningen, elementen uit communicatie en -sensitivity-trainingen, relatietherapie enzovoort. Vele beginnerstrainingen en -workshops voor Tantra richten zich op psychische en relatieproblemen. Aan de eigenlijke seksualiteit komt men niet toe. De mate waarin wordt teruggegrepen op de oosterse Tantra, en wat er dan uit wordt opgepikt, is heel verschillend. Sommigen leggen veel nadruk op yoga, anderen op seksuele technieken (b.v. G-spot oefeningen), anderen op magische rituelen (Harry Potter is in). Het eigenlijke doel van Tantra raakt daarbij wel eens verloren.
In een interview bekritiseert Miranda Shaw pogingen van westerse Tantraworkshops om de relatie te verbeteren. Zij merkt op dat in een bestaande relatie al zoveel onderlinge blokkades zijn opgebouwd, die dan eerst afgebroken moeten worden, dat het haar handiger lijkt om een leraar of lerares te zoeken en je daar enkele maanden tot jaren fulltime mee af te zonderen. Zij heeft enig recht van spreken omdat zij voor haar proefschrift over de rol van vrouwen in de Boeddhistische historische Tantra inderdaad deze weg is gevolgd. De vraag rijst dan wel of een eventuele vaste relatie deze leerperiode overleeft. De meeste mensen zullen toch wel hun vaste relatie willen handhaven. Naast de genoemde westerse technieken om je te bevrijden uit een te nauwe verstrengeling met je partner, lijkt ook het wisselen van seksuele partner gezien te worden als hulpmiddel. Zowel in swingers-milieus als onder ’polyamourous’ georiënteerde mensen bestaat levendige belangstelling voor Tantra. Er zijn inderdaad Tantraworkshops voor gevorderden waar je in staat wordt gesteld om ook op andere wijze los te komen van de valse verwachtingen die in een vast relatie zijn gegroeid, namelijk door in groepsverband intiem en seksueel contact te hebben met een ander dan je vaste partner. Je kan zo beter ingesteld te raken op wat de ander wil, en tegelijk kan je meer in je eigen gevoel gaan zitten.
In de Oosterse Tantra wordt trouwens het wisselen van seksuele partner ook toegepast. André van Lysebeth bijvoorbeeld beschrijft uit meerdere bronnen de Chakra Puja. Daarbij wisselen acht ervaren stellen volgens het lot voor één nacht van partner. Deze nieuw gevormde stellen beoefenen vervolgens in een kring gezamenlijk Tantrische seks.
Jarenlang oefenen in seksuele yoga is voor veel mensen geen aanlokkelijk vooruitzicht. In de traditionele Tantra speelt dit een grote rol omdat het traditionele Tantra-standje de yabyumpositie is. Een man en een vrouw beoefenen samen langdurige seks in deze positie om Verlichting te bereiken. De vrouw zit op de zittende man, penis in vagina. Dit vereist een hoge mate van controle over de zaadlozing. Maar het is ook op andere manier mogelijk dat de vrouw, geholpen door haar minnaar een reeks van meerdere - en steeds hevigere orgasmes bereikt- waarbij ook het ook kan komen tot het uitstorten van golven van vrouwelijk vocht. Dit kan na enige oefening ook worden gerealiseerd door van stimulering van achtereenvolgens schaamlippen, clitoris, G-spot en uiteindelijk de baarmoedermond met behulp van vingers en/of speeltjes. Seksuele yoga blijft voor de man een middel om zijn orgastische beleving te versterken. Van Lysebeth beschrijft allerlei alternatieven voor de zittende vereniging van man en vrouw die echt Tantrisch zijn: man onder en vrouw boven, beiden om de rug liggend met de hoofden naar buiten, idem schrijlings of het bovenlijf leunend op kussens, enzovoort. Bij deze Maïthuna-standjes blijft de man passief; hij vermijdt alles wat een zaaduitstorting zou kunnen veroorzaken. Daarentegen stelt hij zich open voor de sensuele waarneming van zijn partner die alle initiatieven neemt. De vereniging kan zo’n twee uur duren, en gaat ook verder bij het tijdelijk afvlakken van de erectie. Het orgasme wordt minder explosief, vlakker maar langduriger, sensueler en meer interactief.
Het doel van Tantra ligt echter verder, namelijk het tijdens het orgasme en de rusttijd daarna ervaren van een toestand van 'leegte' waarin geen begripsmatig bewustzijn meer bestaat en waarin subject en object vervagen (skydancing). Je keert 'geheeld' terug in een alledaagse werkelijkheid die je op een meer spontane wijze dan voorheen kan beleven. Je kan ook in het alledaagse leven het gevoel terugroepen van tijdloosheid, je kan dwangmatig denken over ditjes en datjes beter stoppen, in het hier en nu zijn, je zintuigen simpelweg laten ervaren zonder meteen te oordelen, problemen te zien en oplossingen te zoeken. De verwesterde tantra verwaarloost over het algemeen het oefenen in 'meditatie van de leegte' die volgens Shaw in de boeddhistische Tantra wordt gezien als voorwaarde voor het realiseren van Verlichting in seksuele yoga.
T.F.
De tekst op deze pagina is inmiddels uitgebreid en aangepast tot "Oosterse en Westerse tantra", hoofdstuk 1 van het cursusboek "Tantra voor twee - voor stellen die hun relatie willen verdiepen".
Uitgebreide informatie, met achtergronden, vele oefeningen en tips in de volledige versie van het cursusboek :
Tantra voor twee - voor stellen die hun relatie willen verdiepen
Pocket-editie,
150 blz.
Te bestellen bij
Amazon.de.
